Σκότωσε έναν Τούρκο και Πάρε μια Ανάσα

Στην ανοιχτή θάλασσα, εκτός των χωρικών υδάτων, το ναυτικό ανέκοψε την πορεία τού πλοίου. Οι κομάντος το κατέλαβαν εξ εφόδου. Εκατοντάδες επιβάτες προέβαλαν αντίσταση, ενώ οι στρατιώτες χρησιμοποίησαν βία εναντίον τους. Μερικοί από τους επιβάτες σκοτώθηκαν, δεκάδες τραυματίστηκαν. Το πλοίο οδηγήθηκε στο λιμάνι, οι επιβάτες αναγκάστηκαν με τη βία να αποβιβαστούν. Μπροστά στα μάτια τής παγκόσμιας κοινότητας, εμφανίστηκαν στην προκυμαία άνδρες και γυναίκες, γέροι και νέοι, όλοι τους εξουθενωμένοι, να βαδίζουν ο ένας πίσω από τον άλλο, ο καθένας τους εν μέσω δύο στρατιωτών …

Το πλοίο ονομαζόταν «Έξοδος 1947». Το πλοίο είχε αποπλεύσει από τη Γαλλία αισιοδοξώντας να σπάσει τον αποκλεισμό που είχε επιβληθεί για να αποτραπεί η άφιξη στις ακτές τής Παλαιστίνης πλοίων που μετέφεραν επιζήσαντες τού Ολοκαυτώματος. Αν είχε επιτραπεί στο πλοίο να φτάσει στον προορισμό του, οι λαθρομετανάστες, μετά την αποβίβασή τους στην ακτή, θα οδηγούνταν από τους Βρετανούς — όπως ήταν η πρακτική τους — σε στρατόπεδα κρατουμένων στην Κύπρο. Κανένας δεν θα έδινε ιδιαίτερη σημασία στο επεισόδιο για περισσότερο από δύο μέρες.

Επικεφαλής ήταν, τότε, ο Έρνεστ Μπέβιν — από τις ηγετικές μορφές τού Εργατικού Κόμματος — ένας αναιδής, αλαζόνας και εξουσιομανής υπουργός τής βρετανικής κυβέρνησης. Δεν ήταν διατεθειμένος να πάρει εντολές από ένα μάτσο Εβραίους. Αποφάσισε να τους δώσει ένα μάθημα που κανένας στον κόσμο δεν θα ξεχνούσε. «Πρόκειται για πρόκληση!» διαμαρτυρήθηκε, και φυσικά δεν είχε άδικο, αφού κύριος σκοπός ήταν η δημιουργία πρόκλησης, ώστε να στραφεί η προσοχή τής παγκόσμιας κοινότητας στον βρετανικό αποκλεισμό.

Το τι συνέβη στη συνέχεια είναι ευρέως γνωστό: το επεισόδιο παρατράβηξε, η μια βλακεία διαδέχτηκε την άλλη, ολόκληρος ο κόσμος πήρε το μέρος των επιβατών. Οι Βρετανοί, όμως, δεν ενέδωσαν και πλήρωσαν βαρύ τίμημα γι’ αυτό.

Πολλοί θεωρούν ότι το επεισόδιο τής «Εξόδου» ήταν το σημείο καμπής στον αγώνα για τη δημιουργία τού ισραηλινού κράτους. Η Βρετανία κατέρρευσε υπό το βάρος τής διεθνούς κατακραυγής και αποφάσισε να τερματίσει τη Βρετανική εντολή στην Παλαιστίνη. Υπήρχαν βέβαια και άλλοι σοβαρότεροι λόγοι για την απόφαση αυτή, αλλά η «Έξοδος» ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Τη βδομάδα αυτή δεν είμαι ο μόνος που ανακαλεί στη μνήμη του το συγκεκριμένο επεισόδιο. Στην πραγματικότητα, θα ήταν αδύνατο να μην το θυμηθεί κάποιος από εμάς που ήμαστε τότε στην Παλαιστίνη και το ζήσαμε από πρώτο χέρι.

Υπάρχουν βέβαια σημαντικές διαφορές. Οι επιβάτες ήταν τότε επιζήσαντες τού Ολοκαυτώματος, ενώ τώρα ήταν ακτιβιστές ειρήνης από ολόκληρο τον κόσμο. Όμως, και τότε και τώρα, μπροστά στα μάτια ολόκληρου τού κόσμου, βαριά οπλισμένοι στρατιώτες επιτέθηκαν βάναυσα σε άοπλους επιβάτες που αντιστάθηκαν με ό,τι βρήκαν μπροστά τους, με ξύλα και με τα γυμνά τους χέρια. Και τότε και τώρα τα γεγονότα διαδραματίστηκαν στην ανοιχτή θάλασσα — 40 χλμ. από την ακτή στην πρώτη περίπτωση, 65 χλμ. τώρα.

Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, η στάση των Βρετανών ήταν καθ’ όλη διάρκεια τού επεισοδίου απίστευτα βλακώδης. Όμως, ούτε ο Μπέβιν ήταν ανεγκέφαλος, ούτε και οι Βρετανοί αξιωματικοί που ηγήθηκαν τής επιχείρησης ήταν κουτορνίθια. Στο κάτω κάτω, μετά το τέλος ενός παγκόσμιου πολέμου, βρέθηκαν στην πλευρά των νικητών. Το ότι συμπεριφέρθηκαν με απόλυτη ηλιθιότητα ήταν αποτέλεσμα τής αλαζονείας, τής αναλγησίας και τής έσχατης περιφρόνησης τους για την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Ο Εχούντ Μπαράκ είναι ο Ισραηλινός Μπέβιν. Και όπως ο Μπέβιν, ούτε βλάκας είναι, ούτε και ο σπουδαιότερος από τους γαλονάδες μας. Αλλά και οι δυο τους φέρουν την ευθύνη για για μια σειρά ατοπημάτων των οποίων οι καταστρεπτικές επιπτώσεις θα ήταν δύσκολο να εκτιμηθούν. Ο πρώην υπουργός και νυν σχολιαστής Γιόσι Σαρίντ χαρακτήρισε τα μέλη τής υπουργικής «επιτροπής των επτά», που ασκεί αποφασιστική αρμοδιότητα επί θεμάτων ασφαλείας, ως «επτά κρετίνους» — θα ήθελα να εκφράσω τη διαμαρτυρία μου για τον χαρακτηρισμό αυτό που αποτελεί προσβολή για τους κρετίνους.

Οι προετοιμασίες για τον στολίσκο διεξάγονταν για περισσότερο από ένα χρόνο. Έγινε ανταλλαγή εκατοντάδων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Εγώ ο ίδιος έλαβα πολλές δεκάδες. Δεν υπήρχε καμία μυστικότητα. Όλα γίνονταν με απόλυτη διαφάνεια.

Όλες οι πολιτικές και στρατιωτικές μας αρχές είχαν επαρκή χρόνο για να κάνουν τις απαραίτητες προετοιμασίες για την προσέγγιση των σκαφών. Οι πολιτικοί διαβουλεύθηκαν, οι στρατιώτες έκαναν γυμνάσια, οι διπλωμάτες υπέβαλαν αναφορές, τα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών έκαναν τη δουλειά τους…

Όμως χωρίς αποτέλεσμα. Όλες οι αποφάσεις ήταν εσφαλμένες από την πρώτη μέχρι και την τελευταία στιγμή και η ιστορία δεν έχει ακόμη τελειώσει.

Η ιδέα να χρησιμοποιηθεί ο στολίσκος για το σπάσιμο τού αποκλεισμού αγγίζει τα όρια τής μεγαλοφυΐας. Όχι μόνο ετέθη το Ισραήλ προ διλήμματος, αλλά οι εναλλακτικές επιλογές ήταν η μία χειρότερη από την άλλη. Κάθε στρατηγός ευελπιστεί να φέρει τον αντίπαλό του σε τέτοια θέση.

Οι επιλογές ήταν οι ακόλουθες:

— Να επιτραπεί στον στολίσκο να φτάσει στον προορισμό του χωρίς εμπόδια. Ο υφυπουργός υποστήριζε την επιλογή αυτή, πράγμα που όμως θα σήμαινε το τέλος τού αποκλεισμού, αφού τον στολίσκο θα ακολουθούσαν περισσότερες και μεγαλύτερες αποστολές.

— Να ανακοπεί ο πλους των σκαφών εντός των χωρικών υδάτων, να επιθεωρηθεί το φορτίο τους, ώστε να καταστεί βέβαιο ότι δεν μετέφεραν όπλα ή «τρομοκράτες», και στη συνέχεια να επιτραπεί στα σκάφη να συνεχίσουν τον πλου τους, πράγμα που θα προκαλούσε κάποια δυσφορία στην παγκόσμια κοινή γνώμη, χωρίς όμως να τεθεί υπό αμφισβήτηση ο ίδιος ο αποκλεισμός.

— Να καταληφθούν τα σκάφη στην ανοιχτή θάλασσα και να οδηγηθούν στο λιμάνι τού Ασντότ, διατρέχοντας έτσι τον κίνδυνο να έρθουν σε μετωπική σύρραξη με τους ακτιβιστές που επέβαιναν στα πλοία.

Όπως είναι η πάγια πρακτική όλων των κυβερνήσεων μας, όταν βρίσκονται μπροστά σε εξίσου απρόσφορες εναλλακτικές επιλογές, η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν μπορούσε παρά να επιλέξει τη χειρότερη δυνατή οδό.

Όποιος παρακολούθησε την ειδησεογραφία σχετικά με τις προετοιμασίες για την υποδοχή τής αποστολής θα μπορούσε να προβλέψει ότι αυτές θα οδηγούσαν σε τραυματισμούς και θύματα. Είναι αδιανόητο να επιχειρήσει κανείς να καταλάβει εξ εφόδου ένα τουρκικό πλοίο περιμένοντας να τον καλωσορίσουν χαριτωμένα κοριτσάκια με λουλούδια. Οι Τούρκοι δεν φημίζονται για την διαλλακτικότητά τους.

Οι εντολές που δόθηκαν στις στρατιωτικές δυνάμεις και οποίες μάλιστα δημοσιοποιήθηκαν περιελάμβαναν τις εξής τρεις μοιραίες λέξεις: «με κάθε κόστος». Δεν υπάρχει στρατιώτης που να μην γνωρίζει τη σημασία αυτών των τριών αποτρόπαιων λέξεων. Επιπλέον, στη λίστα των αντικειμενικών στόχων, η μέριμνα για τους επιβάτες κατείχε την τρίτη θέση μετά την προάσπιση τής ασφάλειας των στρατιωτών και την ολοκλήρωση τής αποστολής.

Αν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Εχούντ Μπαράκ, ο αρχηγός τού επιτελείου στρατού και ο επικεφαλής τού στόλου αδυνατούσαν να καταλάβουν ότι οι επιλογές τους αυτές θα είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο και τον τραυματισμό ανθρώπων, δεν μπορεί παρά να γίνει αντιληπτό — ακόμα και από εκείνους που μέχρι τώρα είχαν ενδοιασμούς — ότι είναι εντελώς ανίκανοι. Απευθύνοντάς τους τα αθάνατα λόγια τού Όλιβερ Κρόμγουελ στο Κοινοβούλιο, οφείλουμε να τους πούμε: «Καθίσατε πάρα πολύ καιρό εδώ και, τώρα τελευταία, δεν έχετε προσφέρει τίποτε. Φύγετε, σας λέω, και απαλλάξτε μας από την παρουσία σας. Για όνομα τού Θεού, πηγαίνετε!»

Το συγκεκριμένο περιστατικό υπογραμμίζει μια από τις σοβαρότερες διαστάσεις τής παρούσας κατάστασης: ζούμε μέσα σε μια φυσαλίδα, σ’ ένα είδος νοητικού γκέτου, που μας απομονώνει και μας εμποδίζει να δούμε μια άλλη πραγματικότητα, όπως τουλάχιστον αυτή γίνεται αντιληπτή από τον υπόλοιπο κόσμο. Για έναν ψυχίατρο, αυτό θα αποτελούσε σύμπτωμα σοβαρής διανοητικής ασθένειας.

Από την κυβερνητική και στρατιωτική προπαγάνδα ακούμε μια απλή και ανεπιτήδευτη ιστορία: οι ηρωικοί μας στρατιώτες, οι εκλεκτοί των εκλεκτών, με αποφασιστικότητα και ευαισθησία εφόρμησαν στο πλοίο με σκοπό να «συνομιλήσουν», αλλά τους επιτέθηκε ένας ανεξέλεγκτος και βίαιος όχλος. Ο επίσημος εκπρόσωπος τύπου επανέλαβε πολλές φορές τη λέξη «λιντσάρισμα».

Την πρώτη μέρα μετά το επεισόδιο, όλα τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης αποδέχτηκαν την εκδοχή αυτή. Στο κάτω κάτω, είναι ξεκάθαρο πως εμείς οι Εβραίοι είμαστε τα θύματα. Αυτό ισχύει επίσης και για τους Εβραίους στρατιώτες. Και είναι μεν αλήθεια ότι καταλάβαμε εξ εφόδου αλλοδαπό πλοίο στην ανοιχτή θάλασσα, όμως γίναμε αμέσως θύματα που δεν είχαν άλλη επιλογή από το να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους έναντι βίαιων και υποκινούμενων αντισημιτών.

Δεν μπορεί να μην θυμηθεί κανείς το κλασσικό εβραϊκό ανέκδοτο για την Εβραία μάνα στη Ρωσία, η οποία ξεπροβοδίζει τον γιο της, όταν αυτός επιστρατεύεται στον πόλεμο που κήρυξε ο Τσάρος εναντίον τής Τουρκίας. «Κοίτα να μην το παρακάνεις», τον εκλιπαρεί, «Σκότωσε έναν Τούρκο και σταμάτα να πάρεις μια ανάσα. Σκότωσε άλλον ένα και πάρε άλλη μια ανάσα…»

«Αλλά, μάνα» ο γιος τη διακόπτει, «κι αν ο Τούρκος με σκοτώσει;»

«Να σε σκοτώσει, εσένα!», φωνάζει η μάνα, «Μα, καλέ μου, τι κακό τού έκανες;»

Σε κάθε φυσιολογικό άτομο το εξής θα έμοιαζε παράλογο: βαριά οπλισμένοι στρατιώτες μιας επίλεκτης μονάδας καταδρομών επιβιβάζονται σε σκάφος στο ανοιχτό πέλαγος από την θάλασσα και από τον αέρα — και θεωρούνται θύματα;

Εδώ όμως υπάρχει κάποιο ψήγμα αλήθειας: είναι πράγματι θύματα μιας ομάδας αλαζονικών και ανίκανων αρχηγών, ανεύθυνων πολιτικών και των καθοδηγούμενων από αυτούς μέσων ενημέρωσης. Και, για να ακριβολογούμε, είναι επίσης θύματα τού ίδιου τού Ισραηλινού κοινού, αφού στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι τελευταίοι ψήφισαν είτε τη συγκεκριμένη κυβέρνηση είτε την αντιπολίτευση που δεν διαφέρει καθόλου από την πρώτη.

Η οδύσσεια τής «Εξόδου» επαναλήφθηκε, αλλά με ανεστραμμένους τους ρόλους. Τώρα είμαστε εμείς οι Βρετανοί.

Κάπου ένας νέος Λέον Γιούρις σχεδιάζει να γράψει το επόμενο βιβλίο του με τίτλο «Έξοδος 2010». Ένας νέος Όττο Πρέμινγκερ ετοιμάζεται να γυρίσει ταινία που θα σημειώσει μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και στην οποία θα πρωταγωνιστεί ένας νέος Πολ Νιούμαν — στο κάτω κάτω, δεν υπάρχει έλλειψη ταλαντούχων ηθοποιών στην Τουρκία.

Πριν από περισσότερα από 200 χρόνια, ο Θωμάς Τζέφερσον δήλωσε ότι κάθε έθνος οφείλει να συμπεριφέρεται επιδεικνύοντας «επαρκή σεβασμό για τη γνώμη τής ανθρωπότητας». Οι Ισραηλινοί αρχηγοί ποτέ δεν αναγνώρισαν τη σοφία τού αποφθέγματος αυτού. Προτιμούν να ακολουθούν το γνωμικό τού Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν ότι «σημασία δεν έχει τι λένε οι Εθνικοί, αλλά το τι κάνουν οι Εβραίοι». Μάλλον πίστευε ότι οι Εβραίοι είναι αδύνατο να ενεργήσουν με απερισκεψία.

Το να κάνουμε εχθρούς τους Τούρκους ξεπερνά τα όρια τής ηλιθιότητας. Για δεκαετίες, η Τουρκία ήταν ο στενότερος μας περιφερειακός σύμμαχος, και μάλιστα περισσότερο από ό,τι είναι ευρέως γνωστό. Η Τουρκία θα μπορούσε μελλοντικά να παίξει σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στο Ισραήλ και τον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο, ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Συρία και, γιατί όχι, ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν. Εκείνο που ίσως καταφέραμε σήμερα είναι να ενωθεί ο Τουρκικός λαός εναντίον μας — και μερικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι αυτό είναι το μόνο ζήτημα που τώρα ενώνει τους Τούρκους.

Τώρα εκτυλίσσεται το Δεύτερο Κεφάλαιο τής Επιχείρησης «Χυτό Μολύβι». Είχαμε τότε επισύρει σχεδόν την παγκόσμια κατακραυγή, προκαλέσαμε οδυνηρή έκπληξη σε μερικούς από τους φίλους μας και χαροποιήσαμε τους εχθρούς μας. Τώρα κάναμε πάλι τα ίδια, αλλά με ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Η παγκόσμια κοινή γνώμη στρέφεται εναντίον μας.

Είναι, όμως, μια αργή διαδικασία που μοιάζει με την συσσώρευση τού νερού πίσω από ένα φράγμα. Η στάθμη τού νερού ανεβαίνει αργά και αθόρυβα, χωρίς να γίνεται αισθητή καμία μεταβολή. Όμως όταν φτάσει το κρίσιμο επίπεδο, το φράγμα σπάει και τότε επέρχεται η καταστροφή. Πλησιάζουμε όλο και περισσότερο στο σημείο αυτό.

«Σκότωσε έναν Τούρκο και πάρε μια ανάσα», λέει η μάνα στο ανέκδοτο. Η κυβέρνησή μας δεν σταματά ούτε να πάρει μια ανάσα και, όπως φαίνεται, δεν θα σταματήσει μέχρι να μετατρέψει σε εχθρούς τους εναπομείναντες φίλους μας.

Του Γιούρι Άβνερυ
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ιστοχώρο της Γκους Σαλόμ
Αναδημοσιευση και μεταφραση απο Radical Desire