ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Εδώ και μερικούς μήνες σε 17 χώρες του κόσμου προβάλλεται το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ δύο δανών δημοσιογράφων, των Μ. Mistrati και R. Romano, Η σκοτεινή πλευρά της σοκολάτας (2010), στο οποίο αποκαλύπτονται τα εργατικά χέρια όπου βασίζονται οι καλλιεργητές κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού (ο μεγαλύτερος παραγωγός κακάο διεθνώς). Εκεί όπου πρόσφατα ο διεθνώς αμφισβητούμενος πρόεδρος Λόραν Γκμπάγκμπο εθνικοποίησε τις τοπικές αγορές και τις εξαγωγές του κακάο με στόχο την προστασία των εσόδων από φόρους και δασμούς. Εσοδα που μοιράζονται εκτός των άλλων και στη συντήρηση των μισθοφόρων:

View this movie at cultureunplugged.com

Τόπων Μύστες (2011) του Τάσσου Σώντερς.

Ήρεμοι πια και ευτυχισμένοι, αφεθείτε στο ταξίδι προς τη μέθεξη μέσα από τη κοφτερή ματιά του Τάσσου Σώντερς.

Στο ντοκιμανταίρ αυτό, παρακολουθούμε τις πορείες τριών φαινομενικά διαφορετικών ανθρώπων που τους ενώνει συμπαντικά η ίδια ανάγκη. Είναι η ανάγκη να ανοίξουν περάσματα προς το θείο και αυτήν ακριβώς επιχειρούν να κοινωνήσουν μέσω του ντοκιμανταίρ σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η αναζήτησή τους θα τους φέρει πρόσωπο με πρόσωπο με την πνευματική τους υπόσταση. Θα τους παρασύρει στη δίνη της μυσταγωγίας. Εκεί όπου χορεύεις με το χάρο αντάμα και γίνεσαι αδερφός του.

Εκεί όπου μόνο ο αγνός γίνεται αρχηγός στο πανηγύρι, γιατί μόνος αυτός μπορεί να αντέξει τον πόνο του, μόνος αυτός μπορεί να γυρίσει πίσω καλλίτερος.

Οι "Μύστες" της ιστορίας αυτής, έρχονται ο καθένας από τους χρόνους και τα βιώματά του να μας μιλήσουν για την αλήθεια τους. Μα δεν τη λένε ολάκερη. Κι εδώ έρχεται η μαεστρία του Τάσσου Σώντερς να συμπληρώσει αυτό που δεν λέγεται. Τίθεται έτσι στο θεατή - κοινωνό της μυσταγωγίας - το αρχαίο ερώτημα: Μήπως όταν προσπαθούμε να στρέψουμε το βλέμμα μας ψηλά, εκεί ίσως όπου δεν φτάνει, καταφέρνουμε τελικά να δούμε μέσα μας (σύμφωνα και με την Ντορντονική διαδοχή "Θεός - Άνθρωπος - Θεάνθρωπος"); 

Αντί για απάντηση ο Σώντερς αφήνει τις υπέροχες εικόνες της φύσης, των "Τόπων" όπου το θαύμα συντελείται, να πουν τη δική τους αλήθεια. Να φανερώσουν το καλά κρυμμένο μυστικό τους. 

Θεός και Άνθρωπος. Ουρανός και Γη. Το αέναο πάντρεμα των δύο υποστάσεων της ζωής είναι αυτό που θα μας διαφεύγει, όσο δεν προσπαθούμε, όπως οι τρεις αντι-ήρωες της ταινίας να κοιτάξουμε τον αντεστραμμένο καθρέφτη κατάματα. Σωτήρη, Μάρκο, Γιώργο... αυτή η ταινία είναι για σας...
Από ομάδα Μετέχνιο

Topon Mystes from metexnio on Vimeo.

 Μέγαρα (1973) των Γιώργου Τσεμπερόπουλου και Σάκη Μανιάτη. Ένα ντοκιμαντέρ που καταγράφει τον αγώνα των κατοίκων των Μεγάρων επί χούντας κατά της βίαιης απαλλοτρίωσης της γης τους προκειμένου να κατασκευαστεί στην περιοχή ένα συγκρότημα διυλιστηρίων του Ανδρεάδη.

Το βουνό Φούτζι στα κόκκινα (Όνειρα, 1990) του Ακίρα Κουροσάουα. Ο πυρηνικός εφιάλτης με φόντο το βουνό-σύμβολο της Ιαπωνίας μέσα από έναν "εφιάλτη" του Κουροσάουα που έρχεται από το μέλλον, μια παρακαταθήκη του μεγάλου σκηνοθέτη στα στερνά του χρόνια για τις επόμενες γενιές:

Japanese artist Isao Hashimoto has created a beautiful, undeniably scary time-lapse map of the 2053 nuclear explosions which have taken place between 1945 and 1998, beginning with the Manhattan Project's "Trinity" test near Los Alamos and concluding with Pakistan's nuclear tests in May of 1998. This leaves out North Korea's two alleged nuclear tests in this past decade (the legitimacy of both of which is not 100% clear). (2003)

 Το αόρατο τείχος (the invisible wall) του Κίμωνα Τσακίρη (Bioptic Team), ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ για τους διαφορετικούς τρόπους που περνάν το καλοκαίρι τους οι άνθρωποι σ' ένα μικρό νησί του Αιγαίου, τ' Αγαθονήσι:

Η υπόθεση Μέρτεν, Ένας μυστικός πόλεμος ή μια προδοσία; Ένα ντοκιμαντέρ του Κώστα Βαξεβάνη απ' το Κουτί της Πανδώρας για την πολύκροτη υπόθεση του ναζί εγκληματία Μαξ Μέρτεν τη δεκαετία του '60:

Η υπόθεση Μέρτεν, Ένας μυστικός πόλεμος ή μια προδοσία; Β’ ΜΕΡΟΣ from Kouti Pandoras on Vimeo.

Το video clip Born Free (M.I.A.) του Romain Gavras

M.I.A, Born Free from ROMAIN-GAVRAS on Vimeo.

Σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό απ' τη ζωή στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-44), γυρισμένο απ' το βιομήχανο Άγγελο Παπαναστασίου:

 

Η  Ε π ί θ ε σ η  τ ο υ  γ ι γ ά ν τ ι ο υ  μ ο υ σ α κ ά  (1999) του Πάνου Κούτρα. Μια cult ελληνική δημιουργία του σκηνοθέτη της Στρέλλας, που δυστυχώς εντός συνόρων ούτε στις κινηματογραφικές αίθουσες  προβλήθηκε, ούτε για τα video club πήρε διανομή, αντιθέτως με τη Γαλλία (με γαλλικούς υπότιτλους):

 

K o s o v o  : C a n  Y o u  I m a g i n e ? (2009) του Καναδού Boris Malagurski. Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή των Σέρβων στο Κόσοβο σήμερα (χωρίς υπότιτλους):

Μ ε γ ά λ η  Ε λ λ ά δ α - Π ο λ ι τ ι κ ο ί, δύο σατιρικά σκετς από τους  AbOvo για τους πολιτικούς της Μεγάλης Ελλάδας. Παίζουν: AbOvo, Σενάριο: John Palaiologos, Σκηνοθεσία: White Room

Μ ί α  τ ά ξ η,  φ υ λ ε τ ι κ ά  δ ι α χ ω ρ ι σ μ έ ν η - Μία ημέρα μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968, η Jane Elliott πήγε να διδάξει στο δημοτικό της πόλης της στην Άιοβα, όπου κατοικούσαν μόνο λευκοί. Χώρισε τους μαθητές της σε δύο ομάδες, εκείνους με γαλάζια μάτια κι εκείνους με καφέ μάτια, και αποφάσισε να τους δώσει ένα γερό μάθημα κατά των φυλετικών διακρίσεων. Το ντοκιμαντέρ αυτό παρουσιάζει την ιστορία εκείνου του μαθήματος, τη μακροχρόνια επιρροή του στα παιδιά και τη δύναμή του που κράτησε τριάντα ολόκληρα χρόνια.

 

Η λ ί α ς  Π ε τ ρ ό π ο υ λ ο ς -Έ ν α ς  κ ό σ μ ο ς  υ π ό γ ε ι ο ς (2004) της Καλλιόπης Λεγάκη. Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του μεγάλου έλληνα λαογράφου.

Ο  Ε φ ι ά λ τ η ς  τ ω ν  Δ α ν ε ί ω ν  (2008), το ντοκιμαντέρ του Εξάντα για την ‘κρίση των στεγαστικών δανείων’ της Αμερικής, η οποία προκάλεσε τεράστιες ζημιές σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι αποκαλύπτεται η ίδια η λογική της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και οι ‘κρυφοί μηχανισμοί της’. Με άλλα λόγια, το νέο μοντέλο που βρήκε η αγορά χρήματος για να βγάζει χρήματα, από το τίποτα!

Α τ τ ί λ α ς  1 9 7 4 (1974), ένα ντοκιμαντέρ του Μιχάλη Κακογιάννη για το πραξικόπημα  της αθηναικής χούντας του Ιωαννίδη και την τουρκική  εισβολή στην Κύπρο:

T h e  W a l l  (1982), η ταινία του Alan Parker βασισμένη στο ομώνυμο διπλό άλμπουμ των Pink Floyd με τον Bob Geldof στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

C h i e n n e  d' H i s t o i r e (2010) του Serge Avedikian. Μια γαλλική μικρού μήκους ταινία animation  που κέρδισε φέτος το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και αναφέρεται στο ολοκαύτωμα 30000 σκύλων  από τις τουρκικές αρχές στην Κωνσταντινούπολη του 1910:

Ο  Δ ρ ά κ ο ς (1956), το αριστούργημα του Νίκου Κούνδουρου  σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη με το Ντίνο Ηλιόπουλο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μία από τις πιο σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου που συνδυάζει στοιχεία από τον ιταλικό νεορεαλισμό, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό αλλά και το φιλμ νουάρ. Ανάμεσα στα προτερήματα της ταινίας είναι και η μουσική επένδυση, έργο του Μάνου Χατζιδάκι:

Ένα ντοκιμαντέρ για την αυτοοργάνωση της ελεύθερης κι επαναστατημένης Βαρκελώνης, αλλά και γενικότερα της Καταλωνίας και της Αραγωνίας, τον πρώτο χρόνο του ισπανικού εμφυλίου, την βίαιη κατάλυσή της από τους σταλινικούς και τους φιλελεύθερους και την τελική επικράτηση των φασιστών το 1939, μέσα από μαρτυρίες κάποιων από τους τότε πρωταγωνιστές των γεγονότων:

 Η ζωή του Μπαρμπα-Γιάννη του Ταμτάκου μέσα από τη δικιά του διήγηση σ' ένα παλιό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ-3:

N a n j i n g ! N a n j i n g ! (Η πόλη της ζωής και του θανάτου, 2009), του Chuan Lu. Ασπρόμαυρη κινέζικη ταινία με θέμα τη σφαγή στην τότε πρωτεύουσα της Κίνας Νανγίνγκ το 1937 από τους Ιάπωνες στη διάρκεια του σινο-ιαπωνικού πολέμου. Στα κινέζικα με αγγλικούς υπότιτλους. Τα 14 μέρη της, μαζεμένα όλα εδώ.

Ο ι Γ ε ρ μ α ν ο ί  ξ α ν ά ρ χ ο ν τ α ι (1948), των Αλέκου Σακελλάριου και Χρ. Γιανακόπουλου. Ένας σατυρικός εφιάλτης, βασισμένος στο ομώνυμο θεατρικό έργο των ίδιων συγγραφέων, με τον αξέχαστο Βασίλη Λογοθετίδη:

 

S c h w a r z f a h r e r (1994), του Γερμανού σκηνοθέτη Pepe Danquart. Το Schwarzfahrer, το οποίο στα γερμανικά σημαίνει λαθρεπιβάτης αλλά και  μαύρος αναβάτης, είχε κερδίσει το Όσκαρ ταινίας μικρού μήκους το 1994:

Κ α ι  η  α δ ά μ  δ ε ν  έ φ α γ ε  τ ο  φ ί δ ι (2010), η μικρού μήκους ταινία της redApple Productions:




E m p l e o (E m p l o y m e n t, 2008), του Santiago bou Grasso σε μια ιδέα του Patricio Plaza, ένα animation χωρίς λόγια για την εργασία, που τα λέει όλα: 



 
T h e  W e a t h e r  U n d e r g r o u n d (2002) των Sam Green και Bill Siegel, ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία και τη δράση της εξτρεμιστικής αριστερής οργάνωσης Weather Underground Organization (γνωστών ως Weathermen) τη δεκαετία του '70 στις ΗΠΑ, μέσα από συνεντεύξεις κάποιων παλαίμαχων μελών τους (χωρίς υπότιτλους):




T h e  W o b b l i e s (1979) των Στιούαρτ Μπερντ και Ντέμπορα Σάφερ, ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία του σπουδαίου αμερικάνικου συνδικάτου IWW-Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου (χωρίς υπότιτλους):





Τ α  τ ρ α γ ο ύ δ ι α  τ η ς  φ ω τ ι ά ς (1975), του Ν. Κούνδουρου. Το μοναδικό ντοκιμαντέρ του Κούνδουρου, αμέσως μετά τη Χούντα, αποτυπώνει τις μεγάλες μεταδικτατορικές συναυλίες σε Φάληρο, Λ. Αλεξάνδρας και όχι μόνο...




Μ ά η ς  τ ο υ  '36 - Τ α  γ ε γ ο ν ό τ α  τ η ς  Θ ε σ / ν ί κ η ς, του Φώτου Λαμπρινού. Μαρτυρίες και περιγραφή του ιστορικού Αντώνη Λιάκου για τα αιματηρά γεγονότα κατά  και  μετά την πρωτομαγιάτικη απεργία στην Θεσσαλονίκη του 1936.

 


Το M e m o r i a  d e l  S a q u e o (Μνήμη της Λεηλασίας, 2003) του Fernando Pino Solanas, ένα ντοκιμαντέρ για τα αίτια της οικονομικής κατάρρευσης στην Αργεντινή το 2001 (με αγγλικούς υπότιτλους):    (Για έκδοση με ελληνικούς υπότιτλους δείτε εδώ)



Το Μίσος (L a H a i n e) του Mathieu Kassovitz (1995), αγγλικοί υπότιτλοι:




T h e T a k e των Avi Lewis και Naomi Klein (2003), ένα ντοκιμαντέρ για το κίνημα καταλήψεων εργοστασίων στην Αργεντινή μετά το κραχ του 2001(με αγγλικούς υπότιτλους):

 

T H E  K I L L E R S (Οι φονιάδες), η άγνωστη πρώτη ταινία (μικρού μήκους, 1958) του Andrei Tarkovsky, όταν αυτός σπούδαζε ακόμα κινηματογράφο στη Μόσχα, σε συνεργασία με τη φίλη του Μ. Μπέικου, ελληνίδα πολιτική πρόσφυγα στην ΕΣΣΔ, βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Ernest Hemingway:




T h e  C o r p o r a t i o n, ένα ντοκιμαντέρ για τις επιχειρήσεις, την ιστορική εξέλιξη και το ρόλο τους σήμερα:


 


P u n i s h m e n t  P a r k του Peter Watkins (1971), μια ταινία-ψευδοντοκιμαντέρ για την  καταστολή των κινημάτων του '60 στις ΗΠΑ, αντιπροσωπευτική του ρεύματος προοδευτικών πολιτικών ταινιών που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του '70 στη χώρα αυτή:



Κ υ ν ή γ ι  Θ η σ α υ ρ ο ύ - Ένα ντοκιμαντέρ για τους αγώνες των κατοίκων και των εργαζομένων στα ορυχεία και στη μεταλλουργία χρυσού της Β. Χαλκιδικής:




W a l t z  w i t h  B a s h i r (Βαλς με το Μπασίρ, 2008) του Ari Folman, μια ταινία για τη σφαγή στο στρατόπεδο προσφύγων Sabra&Shatila στο Λίβανο το '82 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου (με αγγλικούς υπότιτλους):