Στον Ιταλικό Νότο, στην περιοχή της Απουλίας και της Καλαβρίας βρίσκεται μια Ελλάδα ξεχασμένη, με την πιο γλυκιά, την πιο τραγουδιστή ελληνική που μιλήθηκε ποτέ, την Griko…Διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις έχουν κατά καιρούς εκφραστεί για τους ελληνόφωνους πληθυσμούς της Κάτω Ιταλίας κυρίως λόγω έλλειψης ιστορικών στοιχείων. Ο γνωστός γλωσσολόγος Γ. Χατζιδάκης εντόπισε κοινά γλωσσολογικά στοιχεία ανάμεσα στη δωρική διάλεκτο και στα γκρεκάνικα και κατέληξε στο συμπέρασμα της γλωσσικής συνέχειας. Άλλοι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν τη βυζαντινή προέλευση των ελληνόφωνων και άλλοι θεωρούν ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου ανάμεσα. Θεωρούν δηλαδή, ότι υπήρχε κάποιος αρχικός πυρήνας ελληνοφώνων ο οποίος ενισχύθηκε στα βυζαντινά χρόνια. Τα ελληνόφωνα χωριά εντοπίζονται στις περιοχές της Απουλίας και της Καλαβρίας. Συγκεκριμένα τα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας βρίσκονται νότια της πόλης του Lecce και είναι τα εξής : η Καλημέρα, το Μαρτάνο, το Καστρινιάνο ντέι Γκρέτσι, το Μαρτινιάνο, το Τζολίνι, το Σολέτο, η Στερνατία και το Μελπινιάνο. Τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας βρίσκονται βορειοδυτικά του Ρέτσιο, μια από τις φτωχότερες περιοχές ολόκληρης της Ευρώπης. Τα χωριά αυτά είναι : Αμυγδαλέα, το Γκαλλιτσιανό, η Μπόβα, το Ροκαφόρτε ντελ Γκρέκο, το Ροχούντι, το Πεντιτάτιλο και το χωριό του Ροχούντι.Ιδιαίτερα γνωστά είναι τα ελληνόφωνα χωριά για τη μουσική τους παράδοση. Τα ελληνόφωνα τραγούδια του Σαλέντο τραγουδιούνται με δυο φωνές και περιλαμβάνουν νανουρίσματα, μοιρολόγια και τραγούδια της δουλειάς και της αγάπης. Τραγουδιούνται με συνοδεία κιθάρας, ταμπορέλο, οργανέτο και ακορντεόν. Χαρακτηριστικά είναι τα τραγούδια εκείνα που σχετίζονται με το τσίμπιμα αράχνης τα λεγόμενα tarantela pitsika.Στην προσπάθεια μας να εντοπίσουμε τα χαρακτηριστικά της griko, ο Filippo Violi, φιλόλογος και συγγραφέας από την Κάτω Ιταλία, μας παρέπεμψε στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα στην ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου “Οδυσσέας”, ενός δραστήριου συλλόγου ελληνοφώνων της Bova Marina.
Το κείμενο που βρήκαμε εκεί είναι το εξής:
“Agapimèna leddhìdia ce agapimèni fili an ton cosmo, "KALOS IRTHETE" sto web-site tu sillògu “Odisseas” ce tu còmbu “Megàli Ellàda”. Se tundi merìa tis Kalavrìa èchi acomì pende chorìa pu i jieri platèggusi grèka: to Vunì, to Gaddhicianò, o Vùa, o Jalò tu Vùa ce to Richùdi. Ma arte manachà i jèri platèggusi greko ce i glossa dikìma stèki pethènonda ligo ligo, imèran imèra. Emì-s- ìmmaste i telestèi Greci an tin Kalavrìa ce ta pappùdia dikàma ìrtasi òde dio chigliàde ce estacòssia chrònia apìssu. Ma o kerò, to zzèrome, kigliàzi òla ta pràmata, ciòla tin dìnami tos athòpo to plèn megàlo. Ma stin Kalavrìa, dè! Jatì den mas emìriae o kerò, den mas emìriae mia thàlassa amètristi ce den mas emìriae i zulìa tos athròpo. Echi chrònia ce chrònia tòssa ti i glòssama ejàne òde, se tunda chorìa, ce àrte, pos ìpame, stèki pethènonda, ma i Greci tis Kalavrìa tin cratùsi acomì stin cardìa dikìndo. Sìmero thàmme den èchome plèo ola ta lòja tis glòssa ma èchome ton idio ema, èchome acomì tin idia cultura, ton idio soma, ton ìdio ammialò ce èchome pànda tin Ellàda stin cardìa-ma. Jàsto emì, me to sìllogo “Odisseas” ce me ton combo “Megali Ellada”, pèrrome ghiro ghiro ston cosmo, ta tragùdia-ma ce ta chorèmmata dikàma, jatì i glòssa-ma ce i cultùra-ma èchi na zi panda!”
www.webalice.it/zorbagreco
Από περιπλανώμενη
Τραγούδι της ξενιτειάς,από τα παλιά καί δημοφιλή στα ελληνόφωνα χωριά του Σαλέντο.
Ώρια μου ροντινέττα
ά πούτε στέ τσέ στάτζει
πλέα τάλασσα σ' αγκουάδδει
μέ τούτο καλό καιρό
Άσπρο βαστά τό πέτο
μαύρε βαστά τές άλλε
ο σταυρί κολόρ ντί μάρε
μέ τή κούνια λιό νοιτή
Αρώτησα τή μάνα μου
τήν πλέον αγαπημένη
έχει τόσο κα μέ μένει
πούρου νάχει νά μέ δεί
Αρώτησα τόν τσούρη μου
τσέ σ'ολή τή γκετονία
τσέ άν είχεν ομιλία
πόσα είχε νά μού πεί
Καίτζ'αμπρό στή τάλασσα
πάντα σένα κανονώ
λίον γκέρνει,λίον καλέει
λίον εγκίτζει τό νερό.
Τό τραγούδι είναι από τόν δίσκο "Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ" του Πελοπονησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος.
Το κείμενο που βρήκαμε εκεί είναι το εξής:
“Agapimèna leddhìdia ce agapimèni fili an ton cosmo, "KALOS IRTHETE" sto web-site tu sillògu “Odisseas” ce tu còmbu “Megàli Ellàda”. Se tundi merìa tis Kalavrìa èchi acomì pende chorìa pu i jieri platèggusi grèka: to Vunì, to Gaddhicianò, o Vùa, o Jalò tu Vùa ce to Richùdi. Ma arte manachà i jèri platèggusi greko ce i glossa dikìma stèki pethènonda ligo ligo, imèran imèra. Emì-s- ìmmaste i telestèi Greci an tin Kalavrìa ce ta pappùdia dikàma ìrtasi òde dio chigliàde ce estacòssia chrònia apìssu. Ma o kerò, to zzèrome, kigliàzi òla ta pràmata, ciòla tin dìnami tos athòpo to plèn megàlo. Ma stin Kalavrìa, dè! Jatì den mas emìriae o kerò, den mas emìriae mia thàlassa amètristi ce den mas emìriae i zulìa tos athròpo. Echi chrònia ce chrònia tòssa ti i glòssama ejàne òde, se tunda chorìa, ce àrte, pos ìpame, stèki pethènonda, ma i Greci tis Kalavrìa tin cratùsi acomì stin cardìa dikìndo. Sìmero thàmme den èchome plèo ola ta lòja tis glòssa ma èchome ton idio ema, èchome acomì tin idia cultura, ton idio soma, ton ìdio ammialò ce èchome pànda tin Ellàda stin cardìa-ma. Jàsto emì, me to sìllogo “Odisseas” ce me ton combo “Megali Ellada”, pèrrome ghiro ghiro ston cosmo, ta tragùdia-ma ce ta chorèmmata dikàma, jatì i glòssa-ma ce i cultùra-ma èchi na zi panda!”
www.webalice.it/zorbagreco
Από περιπλανώμενη
Τραγούδι της ξενιτειάς,από τα παλιά καί δημοφιλή στα ελληνόφωνα χωριά του Σαλέντο.
Ώρια μου ροντινέττα
ά πούτε στέ τσέ στάτζει
πλέα τάλασσα σ' αγκουάδδει
μέ τούτο καλό καιρό
Άσπρο βαστά τό πέτο
μαύρε βαστά τές άλλε
ο σταυρί κολόρ ντί μάρε
μέ τή κούνια λιό νοιτή
Αρώτησα τή μάνα μου
τήν πλέον αγαπημένη
έχει τόσο κα μέ μένει
πούρου νάχει νά μέ δεί
Αρώτησα τόν τσούρη μου
τσέ σ'ολή τή γκετονία
τσέ άν είχεν ομιλία
πόσα είχε νά μού πεί
Καίτζ'αμπρό στή τάλασσα
πάντα σένα κανονώ
λίον γκέρνει,λίον καλέει
λίον εγκίτζει τό νερό.
Τό τραγούδι είναι από τόν δίσκο "Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ" του Πελοπονησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου